Verander de wereld, begin een bedrijf

Vijf praktijkvoorbeelden van innovaties en duurzaamheid

(gepubliceerd in VVP-special Duurzaamheid & Innovatie - oktober 2020)

Terwijl maatschappelijke problemen de pan uitrijzen en veel mensen in angst leven vanwege de onzekerheid rondom bijvoorbeeld klimaatverandering en de manier waarop we als mensheid omgaan met de natuur en moeder aarde, zijn er overal in de wereld ook ondernemende mensen die doen waar de meeste mensen nog niet aan hebben gedacht. Ze zijn in staat om uitdagingen vanuit andere invalshoeken te bekijken. In dit artikel vijf praktijkvoorbeelden van zulke mensen en organisaties.

Tekst: Ivo Valkenburg

Ze ontwikkelen de eerste betaalbare auto op zonne-energie die zichzelf oplaadt met zonne-cellen. Ze maken gebruik van de energie van planten, zodat wij straks onze verlichting hebben uit de schone energie die vrijkomt uit het groeiproces van de natuur. Ze bieden een oplossing voor de milieuvervuilende veehouderij door zeewier toe te voegen aan het voer van de koe. Ze zijn in staat om de smaak van boter, kaas en melk zo goed te imiteren dat straks het onnodig lijden van koeien niet langer nodig is. Ze ontwikkelen producten om de mens zelf duurzamer te maken. Ze bieden broodnodige diensten en producten om een nieuwe balans te creëren tussen economie, ecologie en vertrouwen in een werkelijk duurzame toekomst voor alles dat leeft. Het is slechts een handjevol praktijkvoorbeelden uit een reeks van duizenden hoopvolle signalen wereldwijd die laten zien dat alle problemen die we zelf hebben veroorzaakt, ook zelf oplosbaar zijn. Ze laten ons zien dat betekenisvol ondernemen vooral een kwestie van doen is. De tijd van erover filosoferen is voor hen voorbij.

Eerste auto op zonne-energie

De eerste elektrische middenklasser die zichzelf oplaadt rolt naar verwachting in september 2021 van de band in de oude Zweedse SAAB-fabriek in Trollhättan.Het in München gevestigde autobedrijf Sono Motors is begin 2020 erin geslaagd om binnen vijftig dagen via community fundingruim vijftig miljoen euro binnen te halen onder ruim 10.000 mensen die als eerste een aanbetaling deden om hun nieuwe auto te reserveren. Inmiddels is voor 2021 een nieuwe bestelronde van de Sion geopend. De eerste auto met zonnecellen komt voor zo’n 25.000 euro op de markt.

Vanuit duurzaamheidsperspectief is ervoor gekozen om gebruik te maken van de bestaande SAAB-autofabriek. Deze locatie heeft als bijkomend voordeel dat ’s werelds grootste waterkrachtcentrale in de buurt ligt, waardoor de Sion volledig CO2-neutraal kan worden geproduceerd.

De wellicht meest opvallende innovatie is de laag mos die is geïntegreerd in het dashboard.

De belangrijkste innovatie is dat de lak van de auto grotendeels is vervangen door een ‘bekleding’ van in totaal 248 zonnecellen. Deze maken het mogelijk om de auto voor enkele dagen te gebruiken zonder het opnieuw te hoeven opladen. In de praktijk kan je hierdoor volgens de fabrikant 5.800 kilometer per jaar extra rijden, emissievrij en zonder extra kosten. De wellicht meest opvallende innovatie is de laag mos die is geïntegreerd in het dashboard. Het mos maakt onderdeel uit van het luchtzuiveringssysteem. Het mos kan tot 20 procent fijnstof uit de lucht filteren, terwijl de temperatuur en de vochtigheidsgraad wordt gereguleerd.

Samen met onder meer Fairphone, het Nederlandse bedrijf dat met elke smartphonede elektrische industrie eerlijker en duurzamer probeert te maken, verbindt Sono Motors zich ook aan de Fair Cobalt Alliance met als doel om een menselijke en natuurlijker manier van kobalt mogelijk te maken. Kobalt is een cruciale grondstof voor oplaadbare batterijen, maar het gebruik ervan is tegelijkertijd omstreden. Smartphones, laptops en elektrische auto’s dragen weliswaar bij aan de energie-transitie, maar de donkere kant van het verhaal is dat het meest gebruikte kobalt de straatarme Democratische Republiek Congo komt, waarbij mensonterende situaties meer regel dan uitzondering zijn. Kinderarbeid, dodelijke slachtoffers, misbruik van de natuur en corruptie vormt de basis voor ons klimaatbeleid. Via de Fair Cobalt Alliancewordt een serieuze poging gedaan om tot een eerlijke ‘ambachtelijke’ kobaltwinning te komen. Er is hiervoor echter nog een lange weg te gaan. Evenals Faiphone spant Sono Motors zich in om de industrie van binnenuit te vernieuwen.

Of de Sion ook daadwerkelijk ’s-werelds eerste auto op zonne-energie gaat worden, is nog even spannend. De Nederlandse fabrikant Lightyear uit Helmond verwacht ook in september 2021 een zonne-energie auto te lanceren. Het wordt een onvergelijkbaar model. Je zult er een ongekende afstand van 725 kilometer mee kunnen rijden op basis van een relatief kleine batterij. Daarnaast laadt de batterij zichzelf op met behulp van zonne-energie, waarmee je tot wel 20.000 kilometer per jaar kunt laden. Het prijskaartje ligt op maar liefst ruim 140.000 euro.

Dashboard van mos. (foto-credit: Sono Motors)

Verlichting op plantenenergie

Een sfeerlamp ontwikkelen die brandt op plantenenergie was de droom van het Rotterdamse Nova Innova. Onder leiding van designer Ermi van Oers en samen met de technologie van Plant-e uit Wageningen is het hen drie jaar later gelukt om deze droom te realiseren. Afgelopen zomer zijn de eerste tien Living Light lampen overhandigd aan de early adopters. Aan hen de schone taak om de komende maanden een band op te bouwen met deze bijzondere plant, die zijn licht doet branden wanneer hij liefdevol wordt aangeraakt.

Plantenenergie? Een plant maakt dankzij fotosynthese via de bladeren zelf voedsel aan om te groeien. Wat de plant te veel maakt, wordt via de wortels in de grond uitgescheid